Favipiravir alırken bebeğimi emzirebilir miyim? 🤔

“Emzirmeci” kimliğimle bunu yazmak zorunda hissettim kendimi ama, emzirmenin 5-10 gün kesildikten sonra tekrar toparlaması çok zordur. Emilmeyen süt, üretilmeyen süt demektir, çünkü vücuda süt üretme sinyalini veren şey sütün boşaltılmasıyla birlikte Feedback Inhibitor of Lactation’ın (ki son kaynaklar bunun serotonin olduğunu söylemekte) azalmasıdır.

Süt miktarını 5 gün boyunca sadece sağınarak korumak çok zordur.

“Anne sağsın” mantığı çok yanlıştır. İnsan anneleri inek olmadıkları için sağım verimlerine göre yapay olarak evrimleştirilmemişlerdir.

Sütün salınması için myoepitelyal hücreleri çalıştıran hormon olan Oksitosin aynı zamanda sevginin, aşkın hormonudur, ve birçok annenin süt pompasına oksitosin yanıtı düşüktür, çünkü pompa bebeğimiz değildir ve pompamızı bebeğimiz kadar çok sevmiyoruz, ve bu nedenle de memeler tamamıyla boşaltılamaz. Boşaltılamayan memenin sütü azalır!!

Emzirirken ilaç kullanımına yönetik veritabanları emzirme kesilsin dememektedir.

Yabancı ve legal baz olarak alınabilecek LactMed gibi kaynaklarda Favipiravir altında emzirmenin kesilmesi önerilmemektedir. Konu hakkında Ekim 2020’de Breastfeeding Medicine’da yayınlanan bir makale de bunu desteklemektedir. Uzun süreli kullanımlarda bebekte ürik asit ve karaciğer fonksiyonlarının bakılması önerilmektedir.

Favipiravirin verilmemesi gerektiğine dair verilen referansta favipiravirin anne karnından çıkmış bebeğe zararlı olduğunda dair en ufak bir bilgi bile geçmemektedir.

Gebelikte zarar verebilen ilaçlar ile emzirirken zarar verebilen ilaçlar aynı değildir.

Ülkemizde maalesef ki “teratojenite” (yani bir ilacın gebe annenin karnındaki bebeğe zarar verme potansiyeli) emzirmenin de kesilmesiyle bir tutuluyor. Halbuki çok kallavi epilepsi ilaçlarının bile emzirme sırasında kesilmesi önerilmiyor. Nedeni ise ilaca rağmen emziren ile ilaç aldığı için emzirmeyip mama veren annelerin bebeklerinin kognitif fonksiyonlarının yıllarca takip edilerek yapılan bazı çalışmaların sonuçları.

Epilepsi ilacına rağmen emziren annelerin bebeklerinin kognitif fonksiyonları, mama veren annelerinkinden çok daha iyi bulunmuş.

Kısacası, emzirmenin kesilmesi bir kısmının teratojenitesi kendinden malum olan epilepsi ilaçları için bile önerilmezken Favipiravir gibi Ebolada bebeklere bile verildiği çalışmalar olan bir ilacı verirken, LactMed gibi kallavi bir veritabanı da kesilmesi lazım dememişken bizde neden kesildiğini bilemiyorum.

Favipiravir, Ebola için, bebeklerde, özellikle 1 yaşından sonra kullanılmış. Şuradaki çalışmaya göre başlangıç dozu 10kg bebek için 500miligramdan başlıyor. Şu çalışmada da devamını anlatmışlar.

Anne sütünde Covid-19’a karşı antikorlar gösterilmiş

Anne sütünde antiCovid19antikorları gösterilmiş durumda. Annede Covid19 varsa bebeğe geçmemiş olma olasılığı çok az, e, diyorsunuz ki (kanıtları yazı turadan hallice olsa da) bu hastalığın ilacı bu (ki dediğim gibi, ciddi bir kanıtı yok, neden verildiğini bilmiyorum ama), yani bebekte Covid19 var, bebeği hem annesinden hem antikordan hem teorik olarak ilacından ediyor oluyorsunuz emzirmeyi kesince.

Halbuki bebeğe geçen doz da az sonra hesabını yazacağım gibi baya baya az, emzirme neden kesiliyor bilmiyorum.

ŞİMDİ FAVİPİRAVİRİN SÜTE GEÇEN DOZUNU HESAPLAYALIM

Favipiravirle ilgili dokümante olarak gördüğüm tek kaynakta sadece bir çocuğa verilmiş ama konjenital eboladan kurtulan tek bebek de o çocuk olmuş, ve o çocuğun gelişimi 1 yaş izleminde normalmiş.

Remdesivir’in kanıtı daha güçlü ve umarım bir ara Favipiravir yerine o kullanılmaya başlanır, ayrıca çocuklara verilebiliyor, yine Ebolada kullanılmış, ciddi bir yan etki görülmemiş. (Ayrıca zaten daha önceden de anlattığım gibi, ağızdan alınınca emilmediği için damardan verilen bir ilaç, yani bebeğe sütü ağızdan verdiğiniz sürece bebeğe geçmez)

1600mg alınan Favipiravirin süte geçen miktarı teorik olarak sadece 10mg

Farmakolog arkadaşlar yanılıyorsam lütfen düzeltsin ama Favipiravir için konuşuyorum, %60 oranında plazma proteinlerine bağlanıyor.
Yani kanda %40’ı serbest halde. 1600mg’nin %40’ı = 640mg. Bunun da 6L kan + toplamda 100cc diyelim, süte oranlandığını düşünün, ve ilacın tamamının bu konsantrasyonda süte de geçtiğini varsayalım, 640/6100 = 0,105 mg/mL konsantrasyonu olacak. 100cc süte geçen miktar 10mg oluyor.

Her emzirmede 100cc alan, annesinin kan miktarı 6L olan bebek, emzirme başına 10mg Favipiravir alıyor. Favipiravirin yarı ömrünün 2-5,5 saat olduğunu hesaplayın. Yaklaşık 4 saat sonra bebeğe geçen doz azalacak.
6L anne, 200cc süt desek yaklaşık 20mg alıyor olacak. Bu da sütün tamamını alan, kısacası ilk 6-8 ay bebek.

6-8 ayı geçip tamamlayıcı gıda alımı yerleşmiş olan bebeklerin aldığı günlük anne sütü miktarı daha da az.

16 aylık bebek zaten bu kadar çok süt almıyor, ek gıda da alıyor diye bakarsak bebeğe geçen miktarın çok daha az olacağını görebiliriz.
Tamamı emilse 10 mg ilacın bebeğin kanındaki konsantrasyonunun ne kadar az olacağını da anlayabiliriz. (Favipiravir ağızdan alındığında emilimi yüksek olduğu için bu konuyu hesaba katmadım)

Ancak 1 yaştan uzun süreli emziren annelerin sütündeki antikor miktar ve oranının artmış olduğu gösterilmiş.

Yani, anne sütünün koruyuculuğu bebeğin yaşı ilerlese bile devam ediyor.

Hesaplamaları böyle yaparsak konuyu daha yakından anlayabiliriz.

(Not: Favipiravirin sanal dağılım hacmini ve süte geçmesini etkileyebilecek ilaç pompası, süte geçen proteinlere bağlanması vbsini hesaba katmadım, aramızdaki farmakologlar bu konuyu daha doğru anlatabilirler.)

Esen Dönmezer


Yasal uyarı: Bu sitedeki her bilginin bir “son kullanma tarihi” vardır. Bir kişiye uygun olan çözüm başkasına uygun olmayabilir. Kısacası bu bilgilerin %100 garantisi yoktur. Zaten hiç bir şeyin 100% garantisi yoktur. Herhangi  bir  sorun  halinde  yazar  sorumluluk kabul  etmez. Tıbbi uygulamalarla ilgili her türlü kararı kendi doktorunuzla birlikte almanız önerilir.